POPPY DAY. POESÍA E MEMORIA

Nos primeiros días de novembro todos os que seguen a política, a televisión, o fútbol ou, en xeral, a vida no Reino Unido, ven aparecer nas solapas das chaquetas de todos os británicos unha estraña mancha de papel vermello. 

Na Biblio levamos uns anos recordando este día.

É o Poppy Day. Millóns de artificiais florecillas son distribuídas nos países da Commonwealth en conmemoración das 11:00 horas do 11º día do 11º mes de 1918, o momento no que entrou en vigor o armisticio que acabaría coa Gran Guerra (I Guerra Mundial). 

John McCrae

A historia comeza cun médico canadense chamado John McCrae que marchou como integrante do Imperio a loitar entre todo aquel despropósito. Marchou cos seus amigos, cos mozos que estivera formando durante anos para ensinarlles a curar, e agora tiña que dirixilos para matar. E para morrer. Precisamente, a morte dun dos seus amigos en 1915 foi o que fixo que as papoulas enchesen a súa mente e lle empuxasen a escribir o que se convertería nun dos máis populares poemas durante a guerra, 

 In FlandersFields:

O poema captou o momento. E serviu para que Moina Michael recollese a idea nos días nos que a guerra chegaba ao seu fin e adicouse a promover por todo o Imperio Británico un día de Memoria  e axuda para que os veteranos que volvían rebentados física ou psicolóxicamente daquel inferno, puidesen adaptarse á vida en paz. Repartiríanse papoulas de papel a cambio de donativos para que as institucións coidasen ós homes e 

mulleres que os cidadáns do Imperio mandaran a dar, si non a súa vida, a súa mocidade, recollendo algo máis que flores en ultramar. 

Durante case un século xa, todos os novembros, comeza a colleita, e os brits prenden unha flor das súas roupas, como as que aínda crecen en Flandes.

Papoulas tamén aparecen nos campos que percorren a xeografía de España.

O cantautor valenciano Tomás de losSantos recolle nunha das súas composicións. 

Uns fermosos versos onde conta a historia dunha muller que vai tódolos días a deixar flores ao seu marido. 

A canción nace dunha visita á serra de Albarracín no lugar chamado Pozos de Caudé. Alí están enterradas máis de mil persoas. Moitas delas mozos menores de 20 anos.

…” A visita foi en primavera e dinme conta de que o lugar estaba cheo de papoulas. Onde están enterradas as persoas había máis papoulas e pensaba que os mortos estaban mandando unha mensaxe.

 Ei!, que estamos aquí!. Que todavía estamos aquí! .

 Eso xunteino ca historia da muller que vai tódolos días, despois de comer, á fosa onde está o seu marido. Tódolos día vai falar con él. Vaille facer compaña.

A canción conta a historia da conversa dun miliciano que está na súa fosa enviándolle papoulas á súa muller.

Roselles (Papoulas). Traducido ao galego:

Lapas vermellas xunto ao camiño 

Tomás de los Santos

que sobe arriba, ao outeiro,

cando nacen elixen o seu azar

e acompáñanme ao leito.

A primavera voltou febril,

 as raíces toco cas máns,

e papoulas tomaron a miña carne

como cada ano abolido.

Doce esposa, eu era o teu marido,

cando vés óioche respirar

e o teu alento humedece o sangue

deste corpo morto e florido.

Queríamos cambiar esta longa noite

con cores de dignidade,

deixar de herencia a liberdade,

poder mirarse ao espello.

Pero os medos teñen demasiados amigos,

as nosas cadeas, amantes

e as papoulas abríronse paso

polo meu corpo novo e antigo.

E os meus anhelos non acaban aquí,

espérache na terra o amante.

Xa teño papoulas, non traias ramos,

non me esquezades, que non quero morrer.

 Tomàs de los Santos. Dones i dons.2014

Conectado con esta canción traemos aquí o poema "Cunetas" do lucense Luis Pimentel (1895-1958), que foi musicada polo grupo "A Quenlla". 

Luis Pimentel

¡Outra vez, outra vez o terror!

Un día e outro día,

sen campás, sen protesta.

Galicia ametrallada nas cunetas

dos seus camiños.

Chéganos outro berro.

Señor, ¿qué fixemos?

-Non fales en voz alta-

¿Hasta cándo durará iste gran enterro?

-Non chores que poden escoitarte.

Hoxe non choran máis que os que aman a Galicia-

¡Os milleiros de horas, de séculos,

que fixeron falla

para faguer un home!

Teñen que se encher aínda

as cunetas

con sangue de mestres ou de obreiros.

Lama, sangue e bágoas nos sulcos

son semente.

Docemente chove.

Enviso, arrodéame unha eterna noite.

Xa non teréi palabras pra os meus versos.

Desvelado, pola mañán cedo

baixo por un camiño.

Nos pazos onde se trama o crimen

ondean bandeiras pingando anilina.

Hai un aire de pombas mortas.

Tremo outra vez de medo.

Señor, isto é o home.

Todas as portas están pechadas.

Con ninguen podes trocar teu sorriso.

Nos arrabás,

bandeiras batidas i esfarrapadas.

Deixa atrás a vila.

Ti sabes que todos os días

Papoulas feitas por Lucía Ladero. 1ºESO A
Graciñas

hai un home morto na cuneta,

que ninguén coñece aínda.

Unha muller sobre o cadáver do seu home

chora.

Chove.

¡Negra sombra, negra sombra!

Eu ben sei que hai un misterio na nosa terra,

máis alá da néboa,

máis alá do mar,

máis alá da chuvia,

máis alá do bosque.

------------------------ Lugo, marzo, 1937

Estaría ben que poidésemos ter un día de recordo daqueles que están olvidados nas cunetas.